Ο όρος ανασφάλεια είναι από τους πλέον πολυχρησιμοποιημένους στην επιστήμη της ψυχολογίας. Ένας ανασφαλής άνθρωπος, αν μπορούμε να κατηγοροιοποιήσουμε κάποιον έτσι και να μην γινόμαστε άδικοι για εκείνον ή εμάς, ακολουθεί κάποια στεροτυπικά προφίλ συμπεριφοράς.
Τα πιο συνηθισμένα χαρακτηριστικά είναι η αβεβαιότητα για τον ίδιο, την αξία του και την ικανότητά του. Αυτό μεταφράζεται σε παθητικότητα, ευθυνοφοβία και ακινησία στο συμπεριφορικό επίπεδο. Στο συναισθηματικό μιλάμε για απελπισία, απόγνωση, δηλεία, κόπωση και ένα διάχυτο άγχος που φαίνεται να έχει ποτίσει κάθε πτυχή της ζωής του. Ένας ανασφαλής άνθρωπος μπορεί να δείχνει νευρικός, επιθετικός ή και αποτραβηγμένος. Μπορεί να παρουσιάζει όλα αυτά τα πρόσωπα σε διαφορετικές συνθήκες. Γνωσιακά όλα αυτά τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές τροφοδοτούνται και τροφοδοτούν ιδέες που προσδιορίζουν την αντίληψη για το κόσμο. Συχνά θα ακουστεί το “είμαι αντιπαθητικός, άσχημος, άχρηστος”, όπως και το ότι “όλοι οι άλλοι είναι εγωιστές, άκαρδοι, διεφθαρμένοι κτλ”.
Όλα αυτά μαζί συμβάλουν για να κάνουμε τη ζωή μας μια επίγεια κολάση, όπου δεν θα βρούμε ποτέ κάποιον να μας καταλάβει και να μας φροντίσει. Ποτέ αυτό που παίρνουμε δεν θα είναι αρκετό, γιατί τίποτα δεν θα μπορεί να καλύψει αυτό το εσωτερικό κενό που πάντα θα χάσκει, ματώνοντας κουράγιο. Τελικά τίποτα δεν θα έχει νόημα και το μόνο που θα μπορεί να μας ηρεμήσει θα είναι η φυγή. Και πόσο εύκολο θα είναι να νιώσουμε έτσι σε μια κοινωνία μαστισμένη από την ανεργία, τη λιτότητα και το φόβο.
Μια ιδέα που δεν διδάσκεται πολύ όμως ούτε στα πανεπιστήμια, ούτε στην ίδια μας την οικογένεια δυστυχώς, είναι ότι όλα τα πράγματα που φτιάχνει και χρησιμοποιεί ο άνθρωπος είναι ελλειματικά όπως είναι και ο ίδιος. Κάθε τι έχει ένα ψεγάδι που θα το κάνει συγκριτικά χειρότερο από κάτι άλλο. Και αυτό το άλλο θα υστερεί απέναντι σε άλλα πράγματα Η ιδέα αυτή μας διδάσκει ότι μπορούμε να νιώθουμε ανασφαλείς σε φάσεις της ζωής μας και αυτό να είναι ανθρώπινο. Ακόμα και αυτά τα “κακά” συναισθήματα δεν είναι αντιπαραγωγικά. Αρκεί να έχουμε το κουράγιο να τα αφουγκραστούμε και να μάθουμε πράγματα για τον εαυτό μας.
Η κοινωνία μας δεν είναι αγγελικά πλασμένη, αλλά ανθρώπινα. Δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει αδικηθεί και να μην έχει πληγωθεί, Όπως δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει αδικήσει ή να έχει πληγώσει κάποιον, ακόμα και άθελα του. Το να ζεις σημαίνει ότι θα κάνεις λάθη. Το σημαντικό είναι να μην θεμελιώσεις όλη σου την κοσμοθεωρία πάνω στη διδαχή ότι εσύ και η ζωή σου δεν αξίζουν επειδή έχετε μολυνθεί από το λάθος που οι άλλοι έχουν αποφύγει. Βουτώντας στην ανασφάλεια μπορείς να αναδυθείς σοφότερος σε μια πραγματική αίσθηση ασφάλειας, όπου ξέρεις ότι κάτι άσχημο θα συμβεί και θα το ξεπεράσεις.
