Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα του άντρα

Πέρισυ διάβασα το εξαιρετικό βιβλίο ¨Η επιστροφή του άνδρα” της Ελισάβετ Μπαρμπαλιού που καταπιάνεται με τη ψυχολογική φύση του Έλληνα άνδρα και το ταξίδι του απο την αρχαιότητα, μέσα από τη τουρκοκρατία μέχρι τη σημερινή πραγματικότητα της κρίσης, τόσο οικονομικής όσο και αξιών. Διαδέχοντας το ρόλο του πολεμιστή, του εξερευνητή και του σκληρά εργαζόμενου στη σύγχρονη βιοπάλη, ο άνδρας αυτός έχει γαλουχηθεί μέσα από δυσκολίες για να γίνει σκληρός και δυνατός απομακρυνόμενος από κάθε τι μπορεί να του θυμίσει πόσο ευάλλωτη και αδύναμη είναι η ανθρώπινη φύση του. Σαν πατέρας θα είναι συναισθηματικά απών και σαν γιος θα έχει μόνο αυτή τη συνταγή για να πορευθεί στη ζωή του “αν είσαι αδύναμος θα εξαφανιστείς και θα φταις εσύ για αυτό”. Καταλήγοντας στη σημερινή εποχή, όπου έχουν συμβεί σημαντικές εξελίξεις προς την εξίσωση των φύλων, καλούμαστε να βρούμε μια νέα συνταγή για να πορευθούμε στο μέλλον. Τόσο οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες.

Η έννοια ότι μέσα μας υπάρχει ψυχικά και η αντρική όπως και η θυληκή φύση εκκολάφθηκε στην αρχαιότητα μέχρι να αναπτυχθεί στα αρχέτυπα animus/anima από τον Γιούνγκ και την εσωτερίκευση του πατέρα και της μητέρας από τον Φρόυντ. Η αλήθεια αυτή μας διδάσκει ότι όλοι οι άνθρωποι από τη φύση τους έχουν στοιχεία που έχουν στερεοτυπικά βαπτιστεί ανδρικά και γυναικεία. Ο άνδρας είναι αυτός που θα τολμήσει να ριχτεί στον κίνδυνο για να κερδίσει αυτά που χρειάζεται, ενώ η γυναίκα θα είναι αυτή που θα τον περιμένει να γυρίσει νικητή ή νεκρό. Όμως μια σύγχρονη γυναίκα μπορεί να είναι ενεργή κοινωνικά, να πολεμάει και να διεκδικεί, όπως και ένας άνδρας μπορεί να είναι ένας τρυφερός πατέρας και σύζυγος. Η ιδέα της γυναίκας-ρόδου που την απειλεί ακόμα και ο άνεμος που θα φυσήξει με ορμή και του άντρα των σπηλαίων που θα σκοτώσει ό,τι νιώθει ότι τον απειλεί, καλό θα ήταν να ανήκουν μόνο σε έργα κακής λογοτεχνίας. Δυστυχώς όμως δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί – ακόμα πηγαινοερχόμαστε από άκρο σε άκρο, όπου το γυναικείο πρέπει να ορίζεται σαν το αντίθετο του ανδρικού.

Όσο ελκυστική και να είναι η ιδεά ότι τα πράγματα είναι τόσο απλά για να ακολουθούν τα κοινωνικά στερεότυπά μας, η πραγματικότητα έρχεται να μας συμμορφώσει. Οι συναισθηματικά ακατέργαστοι άνδρες αντιμέτωποι με μια αποτυχία κατακλύζονται από ντροπή και νιώθουν ανίκανοι με αποτέλεσμα να αποσύρονται ακόμα και απο την ίδια την ζωή (τριπλάσιος αριθμός αυτοκτονιών των ανδρων το 2016 σε σύγκριση με των γυναικών). Οι γυναίκες από την άλλη έχοντας αναλάβει τα οικογενειακά βάρη τώρα έχουν να φέρουν σε πέρας και επιπλέον βιοποριστικές ευθύνες χωρίς κάποια βοήθεια, καταλήγωντας ουσιαστικά μόνες . Χαρακτηριστικό απόσπασμα από το προαναφερθέν βιβλίο μια θεραπευόμενη που διερωτάται “θα ήθελα έναν άντρα, αλλά δεν ξέρω τι να τον κάνω”.

Είναι σημαντικό λοιπόν να δημιουργήσουμε μια προσωπική ταυτότητα που υπερβαίνει την στερεοτυπική με στόχο να μπορούμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας και στη συνέχεια τον συνάνθρωπό μας, ανεξάρτητα απο ό,τι φαινομενικά διαφοροποιεί. Με αυτή τη νέα ταυτότητα μπορούμε να προσεγγίσουμε αυτό που πραγματικά μας συνδέει: την ανθρώπινη ύπαρξη και το συναίσθημα που δεν έχει φύλο, ηλικία, χρώμα, γλώσσα ή θρησκεία.