Αλήθεια τώρα, αυτό δεν περνάει από το μυαλό όλων μας όταν σκεφτόμαστε το παιδί ; Γονείς, δάσκαλοι , εκπαιδευτές και όλοι όσοι ασχολούμαστε και εμπλεκόμαστε στη ζωή του παιδιού.
Μη χτυπήσει, μη πονέσει, μη πληγωθεί, μην απογοητευτεί, μη στεναχωρηθεί, μη κακοπεράσει .
Ε, λοιπόν το παιδί θα τα πάθει και θα τα κάνει όλα αυτά. Γιατί; γιατί είναι παιδί και γιατί έτσι θα μάθει να ζει.
Γιατί όλα αυτά είναι πράγματα και καταστάσεις που δεν μπορεί να αποφύγει. Δεν μπορούμε να προστατεύσουμε το παιδί από τα πάντα. Μπορούμε όμως να του μάθουμε τους τρόπους για να τα διαχειρίζεται. Ο κάθε ένας μέσα από το ρόλο του και με τον δικό του τρόπο.
Αυτή η ανησυχία και η αγωνία του γονιού για το παιδί, μήπως πραγματικά πηγάζει από την προσωπική αγωνία του γονιού για το δικό του ρόλο; Μήπως το παιδί γίνεται το μέσο με το οποίο ο γονιός αποκτά υπόσταση; Χωρίς το παιδί θα ήταν απλά ο Νίκος , ο Μιχάλης, η Μαρία, η Γιώτα. Ένας άνθρωπος, ένας άντρας, μια γυναίκα. Υπεύθυνος για τη δική του ζωή. Με τη γέννηση του παιδιού όμως καλείται να παίξει ένα ρόλο δεν τον ξέρει καλά - καλά. Όσο και να έχει προετοιμαστεί για αυτό, όσους ειδικούς και να έχει ρωτήσει, όσα βιβλία και να έχει διαβάσει και όσες συμβουλές και να έχει ακούσει αυτός ο ρόλος, αυτό το σενάριο παραμένει κρυπτογραφημένο και ο ρόλος του εξελίσσεται όσο το παιδί μεγαλώνει.
Το τι θα συμβεί το παιδί προσθέτει ευθύνη στο γονιό.
Οι γονείς συνήθως ξεχνάνε ποιοί ήταν πριν γίνουν γονείς, ξεχνάνε πως ήταν σαν ζευγάρι οι δυο τους πριν γεννηθεί το παιδί τους. Στο κέντρο τώρα βρίσκεται το παιδί. Δεν υπάρχει τίποτε άλλο που να τους προσδιορίζει σαν ανθρώπους.
Είναι καλά το παιδί; είναι καλά και ο γονιός.
Πήραμε καλούς βαθμούς, δεν τα πήγαμε καλά στις εξετάσεις, είμαστε ντροπαλοί. Πόσες φορές έχουμε ταυτιστεί με τις αποτυχίες ή τις επιτυχίες του παιδιού; Πόσες φορές νιώσαμε ότι η συμπεριφορά του παιδιού καθρεφτίζει εμάς;
Αναλογιστήκαμε ποτέ αν αυτό λειτουργεί αντίθετα από ότι θα θέλαμε;
Σαφώς το παιδί νιώθει ασφάλεια όταν μοιράζεται τις δυσκολίες του, όταν νιώθει ότι μπορεί να τον καταλάβει ο σημαντικός άλλος στη ζωή του. Αλλά ίσως αυτό το βαραίνει περισσότερο. Ίσως αυτό του προσθέτει επιπλέον ευθύνη. Δεν είμαι μόνο υπεύθυνος για εμένα (που πραγματικά δεν ξέρω τι μπορεί να σημαίνει αυτό) αλλά και για την ευημερία των γονιών μου, για τη λειτουργία της οικογένειάς μου. Οι πράξεις μου δείχνουν πόσο καλά έχουν πετύχει οι γονείς μου με εμένα.
Λένε οι δάσκαλοι, ‘είναι πολύ έξυπνο παιδί με πολλές ικανότητες και θα ήταν κρίμα να μην τις εκμεταλλευτεί’ . Φουσκώνει από περηφάνια ο γονιός, σκεφτόμενος 'πρέπει να το πιέσω να μην τα παρατήσει , να σοβαρευτεί και να αποδώσει, να περάσει στο πανεπιστήμιο, να..να..να'. Και το παιδί ; πόση ευθύνη ανέλαβε να μην τους απογοητεύσει όλους αυτούς; όλος ο κόσμος βασίζεται στα δικά του χέρια και στις δικές του αποφάσεις, στις δικές του πράξεις.
Από την άλλη έχουμε την απαίτηση το παιδί να είναι καλά, να είναι χαρούμενο και δημιουργικό. Πως θα γίνει αυτό όταν εμείς το βαραίνουμε με τις δικές μας προσδοκίες, με τις δικές μας φιλοδοξίες;
Θυμάμαι χρόνια πριν, συνεργαζόμουν με ένα παιδικό σταθμό για ΑΜΕΑ στο Λονδίνο. Σε μια μεγάλη έκταση που είχαν ως προαύλιο χώρο είχαν φτιάξει μια κυκλώπεια ξύλινη κατασκευή που έμοιαζε με καράβι. Τα παιδία έπαιζαν εκεί, σκαρφάλωναν, περνούσαν μέσα από τούνελ, κατέβαιναν από στύλους κτλ '. Στην ερώτησή μου εάν όλο αυτό είναι επικίνδυνο και ότι τα παιδιά μπορεί να χτυπήσουν πήρα την καλύτερη απάντηση . Ναι μπορεί, αλλά είναι παιδιά.
Δεν μπορούμε να βάλουμε τα παιδιά σε μια φούσκα και να τα προστατεύσουμε από τα πάντα. Είτε από σωματικά ή από συναισθηματικά χτυπήματα.
Το παιδί θα είναι εντάξει, το παιδί μπορεί να διαχειριστεί αυτά που του συμβαίνουν. Δεν μπορεί να διαχειριστεί τον αντίκτυπο που έχουν αυτά στους γονείς τους. Δεν μπορεί να διαχειριστεί την απογοήτευση που θα νιώσουν οι γονείς του, το βάρος της ευθύνης που του δίνουν με την επιτυχία του, τις προσδοκίες και τις επιθυμίες τους.
Τα παιδιά είναι εντάξει και θα συνεχίσουν να είναι εντάξει αν τους δώσουμε το χώρο να αναπνεύσουν, να εξερευνήσουν, να τσαλακωθούν . Αν κοιτάξουμε λίγο τον εαυτό μας σαν άνθρωποι, πέρα από το ρόλο μας σα γονείς, τότε θα δώσουμε το χώρο αλλά και το παράδειγμα στο παιδί να ανακαλύψει τον εαυτό του. Να κάνει φίλους, να χαλάσει φιλίες , να είναι άτακτο, να αγαπήσει και να αγαπηθεί . Να είναι όλα αυτά που θέλει να είναι ανά πάσα στιγμή.
Τα παιδιά λοιπόν είναι εντάξει και θα είναι εντάξει αν τα αφήσουμε να είναι παιδιά.
